• Proste warunki gruntowe - występującą w przypadku warstw gruntów jednorodnych genetycznie i litologicznie, zalegających poziomo, nieobejmujących mineralnych gruntów słabonośnych, gruntów organicznych i nasypów niekontrolowanych, przy zwierciadle wody poniżej projektowanego poziomu posadowienia oraz braku występowania niekorzystnych zjawisk geologicznych;
• Złożone warunki gruntowe - występującą w przypadku warstw gruntów niejednorodnych, nieciągłych, zmiennych genetycznie i litologicznie, obejmujących mineralne grunty słabonośne, grunty organiczne i nasypy niekontrolowane, przy zwierciadle wód gruntowych w poziomie projektowanego posadawiania i powyżej tego poziomu oraz przy braku występowania niekorzystnych zjawisk geologicznych;
• Skomplikowane warunki gruntowe - występującą w przypadku warstw gruntów objętych obecnością niekorzystnych zjawisk geologicznych, zwłaszcza zjawisk i form krasowych, osuwiskowych, sufozyjnych, kurzawkowych, glacitektonicznych, gruntów ekspansywnych i zapadowych, na obszarach szkód górniczych, przy możliwych nieciągłych deformacjach górotworu, w obszarach dolin i delt rzek oraz na obszarach morskich.

Ustala się ją w zależności od stopnia złożoności warunków gruntowych, konstrukcji obiektu budowlanego, współpracy konstrukcji obiektu budowlanego z podłożem gruntowym jak również oddziaływania obiektu na środowisko.
 

Rozróżnia się następujące kategorie geotechniczne:

• Pierwsza kategoria geotechniczna , obejmuje posadawianie niewielkich obiektów budowlanych, o statycznie wyznaczalnym schemacie obliczeniowym w prostych warunkach gruntowych, w przypadku których możliwe jest zapewnienie minimalnych wymagań na podstawie doświadczeń i jakościowych badań geotechnicznych, takich jak:
  • 1- lub 2-kondygnacyjne budynki mieszkalne i gospodarcze,
  • ściany oporowe i rozparcia wykopów, jeżeli różnica poziomów nie przekracza 2,0 m,
  • wykopy do głębokości 1,2 m i nasypy budowlane do wysokości 3,0 m wykonywane w szczególności przy budowie dróg, pracach drenażowych oraz układaniu rurociągów;
• Druga kategoria geotechniczna, obejmuje obiekty budowlane posadawiane w prostych i złożonych warunkach gruntowych, wymagające ilościowej i jakościowej oceny danych geotechnicznych i ich analizy, takie jak:
  • fundamenty bezpośrednie lub głębokie,
  • ściany oporowe lub inne konstrukcje oporowe powyżej 2 m różnicy poziomów, utrzymujące grunt lub wodę,,
  • wykopy, nasypy budowlane powyżej 3 m wysokości oraz inne budowle ziemne,
  • przyczółki i filary mostowe oraz nabrzeża,
  • kotwy gruntowe i inne systemy kotwiące;
• Trzecia kategoria geotechniczna obejmuje:
  • obiekty budowlane posadawiane w skomplikowanych warunkach gruntowych,
  • nietypowe obiekty budowlane niezależnie od stopnia skomplikowania warunków gruntowych, których wykonanie lub użytkowanie może stwarzać poważne zagrożenie dla użytkowników, takie jak: obiekty energetyki, rafinerie, zakłady chemiczne, zapory wodne i inne budowle hydrotechniczne o wysokości piętrzenia powyżej 5,0 m, budowle stoczniowe, wyspy morskie i platformy wiertnicze oraz inne skomplikowane budowle morskie, lub których projekty budowlane zawierają nieznajdujące podstaw w przepisach nowe niesprawdzone w krajowej praktyce rozwiązania techniczne,
  • obiekty budowlane zaliczane do inwestycji mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397),
  • budynki wysokościowe projektowane w istniejącej zabudowie miejskiej,
  • obiekty wysokie, których głębokość posadawiania bezpośredniego przekracza 5,0 m lub które zawierają więcej niż jedną kondygnację zagłębioną w gruncie,
  • tunele w twardych i niespękanych skałach, w warunkach niewymagających specjalnej szczelności,
  • obiekty infrastruktury krytycznej,
  • obiekty zabytkowe i monumentalne.

W zależności od kategorii geotechnicznej sporządza się:

• I kategoria geotechniczna - opinię geotechniczną
• II kategoria geotechniczna - w prostych warunkach gruntowych: opinię geotechniczną, dokumentację badań podłoża gruntowego i projekt geotechniczny, a w złożonych i skomplikowanych warunkach gruntowych: projekt robót geologicznych i dokumentację geologiczno-inżynierską,
• III kategoria geotechniczna - opinię geotechniczną, dokumentację badań podłoża gruntowego, projekt robót geologicznych i dokumentację geologiczno-inżynierską.

Projekt robót geologicznych - jest niezbędny do wykonywania prac geologicznych z zastosowaniem robót geologicznych, na podstawie których wykonuję się dokumentację geologiczną. Projekt składa się z dwóch części: tekstowej oraz graficznej.

 

Część tekstowa projektu robót geologicznych zawiera:

• informacje dotyczące lokalizacji zamierzonych robót geologicznych
• omówienie wyników przeprowadzonych wcześniej badań oraz analizę materiałów archiwalnych
• opis budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych
• przedstawienie możliwości osiągnięcia celu robót geologicznych - technicznie i praktycznie
• określenie:
  • próbek geologicznych,
  • harmonogramu robót geologicznych
  • wpływu zamierzonych robót geologicznych na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000
  • rodzaju dokumentacji geologicznej mającej powstać w wyniku robót geologicznych

Część graficzna projektu robót geologicznych zawiera:

• mapę topograficzną
• mapę sytuacyjno-wysokościową
• mapę geologiczno-gospodarczą
• mapę geologiczno-gospodarczą

Projekt podlega decyzji zatwierdzenia przez odpowiednie organy administracji dla danego obszaru. Nie wcześniej niż po uprawomocnieniu się w/w decyzji i złożeniu informacji w urzędzie o zamiarze przystąpienia do prac terenowych, można te prace wykonać. Na tej podstawie opracowuję się dokumentację geologiczno-inżynierską.

Dokumentacja geologiczno-inżynierska jest to opracowanie przedstawiające wyniki badań polowych i labolatoryjnych podłoża gruntowego, w celu określenia warunków geologiczno-inżynierskich na potrzeby posadowienia obiektów budowlanych i innych obiektów inżynierskich oraz na potrzeby planowania przestrzennego. Dokumentację geologiczno-inżynierską opracowuje się dla projektowanych obiektów budowlanych, zaklasyfikowanych do trzeciej kategorii geotechnicznej oraz do drugiej kategorii geotechnicznej w złożonych lub skomplikowanych warunkach gruntowych. Dokumentacja geologiczno-inżynierska określa w szczególności:

• budowę geologiczną, warunki geologiczno-inżynierskie i hydrogeologiczne podłoża budowlanego lub określonej przestrzeni
• przydatność badanego terenu do realizacji zamierzonych przedsięwzięć
• prognozę zmian w środowisku, które mogą powstać na skutek realizacji i funkcjonowania oraz likwidacji zamierzonych przedsięwzięć
• Decyzja zatwierdzająca dokumentację geologiczno-inżynierską wydawana jest bezterminowo. Zatwierdza ją właściwy organ administracji geologicznej.

Podstawą prawną zobowiązującą do wykonywania powyższych dokumentacji jest Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych oraz Ustawa Prawo Geologiczne i Górnicze Dz. U. 2011 nr 163 poz. 981 z póź. zm.

Kategoria 1 : GLEBA

Wierzchnia warstwa gruntu zawierająca oprócz materiałów nieorganicznych: żwiru, piasku, pyłu, iłu, również części organiczne: próchnicę (humus) oraz organizmy żywe.

 

Kategoria 2 : GRUNTY PŁYNNE

Grunty w stanie płynnym, trudno oddające wodę.

 

Kategoria 3 : GRUNTY ŁATWO URABIALNE

1. grunty niespoiste i mało spoiste: grunty frakcji żwirowej lub piaskowej oraz ich mieszaniny, z domieszką do 15% cząstek frakcji pyłowej i iłowej, zawierające mniej niż 30% kamieni i głazów o objętości do 0,01 m3 (co odpowiada kuli o średnicy . 0,30 m),
2. grunty organiczne o małej zawartości wody, dobrze rozłożone, słabo skonsolidowane

Kategoria 4 : GRUNTY ŚREDNIO URABIALNE

1. mieszaniny frakcji żwirowej, piaskowej, pyłowej i iłowej, zawierające więcej niż 15% cząstek frakcji pyłowej i iłowej,
2. grunty spoiste o wskaźniku plastyczności lP < 15 %, w stanie od plastycznego do półzwartego, zawierające nie więcej niż 30% kamieni i głazów o objętości do 0,01 m3,
3. grunty organiczne skonsolidowane ze szczątkami drzew

 

Kategoria 5 : GRUNTY TRUDNO URABIALNE

1. grunty jak w kategorii 3 i 4, lecz zawierające więcej niż 30% kamieni i głazów o objętości do 0,01 m3,
2. grunty niespoiste i spoiste zawierające mniej niż 30% głazów o objętości od 0,01 m3 do 0,1 m3 (objętość 0,1 m3 odpowiada kuli o średnicy. 0,60 m),
3. grunty bardzo spoiste (WL > 70 %), w stanie od plastycznego do półzwartego (0,50 > lL > 0).

 

Kategoria 6 : Skały łatwo urabialne i porównywalne rodzaje gruntu

1. skały mające wewnętrzną cementację ziarn, lecz mocno spękane, łamliwe, kruche, łupkowate, miękkie lub zwietrzałe,
2. porównywalne grunty zwięzłe lub zestalone (np. przez wyschnięcie, zamrożenie, związanie chemiczne), spoiste lub niespoiste,
3. grunty niespoiste i spoiste zawierające więcej niż 30% głazów o objętości od 0,01 m3 do 0,1 m3.

 

Kategoria 6 : Skały trudno urabialne

1. skały mające wewnętrzną cementację ziaren i dużą wytrzymałość strukturalną, lecz spękane lub zwietrzałe,
2. zwięzłe, nie zwietrzałe łupki ilaste, warstwy zlepieńców, hutnicze hałdy żużlowe itp.
3. głazy o objętości powyżej 0,1 m3.

Klasyfikacja warunków wodnych podłoża konstrukcji nawierzchni
Charakterystyka korpusu drogowego		Warunki wodne, gdy poziom swobodnego zwierciadła wody gruntowej występuje na głębokości poniżej spodu konstrukcji nawierzchni
		< 1 m	1 - 2 m	>2m
1	Wykopy < 1 m	złe	przeciętne	dobre
2	Nasypy < 1 m	przeciętne	przeciętne	dobre
3	Wykopy > 1 m	przeciętne	przeciętne	dobre
4	Nasypy > 1m	przeciętne	przeciętne	dobre

Grupy nośności podłoża nawierzchni Gi w zależności od warunków wodnychi
Rodzaj gruntów podłoża	Grupa nośności podłoża nawierzchni Gi, gdy warunki wodne są:
	dobre	przeciętne	złe
1. Grunty niewysadzinowe: rumosze (niegliniaste) żwiry i pospółki piaski grubo-, średnio- i drobnoziarniste żużle nierozpadowe	G1	G1	G1
2. Grunty wątpliwe: piaski pylaste zwietrzeliny gliniaste, rumosze gliniaste, żwiry gliniaste i pospółki gliniaste	G1 G1	G2 G2	G2 G3
3. Grunty wysadzinowe: grunty mało wysadzinowe:* gliny zwięzłe, gliny piaszczyste i pylaste zwięzłe iły, iły piaszczyste i pylaste grunty bardzo wysadzinowe: piaski gliniaste, pyty piaszczyste, pyły gliny, gliny piaszczyste i pylaste iły warwowe	G2 G3	G3 G4	G4 G4
* w stanie zwartym, półzwartym lub twardoplastycznym; grunty w stanie miękkoplastycznym lub plastycznym wymagają indywidualnej oceny

Grupa nośności podłoża nawierzchni Gi na podstawie wskaźnika nośności CBR
Grupa nośności podłoża nawierzchni Gi	Wskaźnik nośności CBR
G1	10% < CBR
G2	5% < CBR < 10%
G3	3 % < CBR < 5%
G4	< 3%

Akty prawne

---

1. Ustawa z dnia z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2011 Nr 163 poz. 981 ze zm.); zobacz tekst ustawy
2. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych; zobacz tekst ustawy
3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej (Dz. U. Nr 282, poz. 1657);
4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji w zakresie geologii (Dz. U. Nr 275, poz. 1629);
5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie korzystania z informacji geologicznej za wynagrodzeniem (Dz. U. Nr 292, poz. 1724);
6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym robót, których wykonanie wymaga uzyskania koncesji (Dz. U. Nr 288, poz. 1696);
7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej (Dz. U. Nr 291, poz. 1714);
8. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 t. j. ze zm.)
9. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 2010 r. Nr 243 poz. 1623 t. j. ze zm.)
10. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145 t. j. ze zm.)
11. PN-EN 1997-1:Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne - Część 1 Zasady Ogólne
12. PN-EN 1997-2:Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne- Część 2: Rozpoznanie i badanie podłoże gruntowego